Noord- en Midden-Limburg wil circulair voorloper worden
Een voortrekkersrol vervullen in de transitie richting een circulaire, duurzame varkenshouderij. Dat is de ambitie die de regio’s Noord- en Midden-Limburg hebben geformuleerd in het programma ‘Het Circulaire Varken’. Naast het samenstellen van een ‘koplopersgroep’ met varkenshouders worden masterclasses opgezet. In het vervolgtraject haken ketenpartijen aan. ,,Niet alle kosten kunnen op het bordje van de varkenshouder worden gelegd.”
Vanuit het Crossroads Economisch Actieprogramma Agrifood worden projecten in de land- en tuinbouw opgestart die met name gericht zijn op de transitie waar de agrarische sector voor staat. We zien namelijk dat het beeld van de agrarische sector is veranderd en dat de connectie tussen de samenleving en de sector kleiner wordt. Maar er gebeurt zoveel om de sector circulair en meer duurzaam te maken. Crossroads levert een bijdrage door te laten zien wat er gebeurt en andere ondernemers te inspireren en activeren om ook aan de transities te werken in hun bedrijf. Dit doen we zodat de agrarische sector, en vooral ook de intensieve veehouderij, een ‘license to be’ houdt. Ofwel: er ook in de toekomst mág zijn.
Als je kijkt naar de varkenshouderij kan een circulaire en meer duurzame manier van werken, door kringlopen te sluiten, hier absoluut aan bijdragen. Dat vraagt om andere keuzes ten opzichte van onder andere gebruik van reststromen, energiegebruik, emissies en dierenwelzijn. Een circulaire varkenshouderij biedt veel kansen voor varkenshouder, varken en omgeving. Bijvoorbeeld door een grotere onafhankelijkheid, weerbaarheid en sterkere positie in de markt.
Veel positieve energie
De initiatiefnemers van ‘Het Circulaire Varken’ zijn voerfabrikant Nijsen company, Natuur & Milieu en de gemeenten Peel & Maas en Weert. Bij de gemeenten lag een grote zorg over de verdere ontwikkeling van de varkenshouderij en vroegen zich af hoe ze ondernemers konden ondersteunen in de benodigde transitie. Andere Limburgse gemeenten deelden die zorgen; later haakten ook de gemeenten Horst aan de Maas, Nederweert, Leudal en Venray aan.
In eerste instantie stelden de initiatiefnemers een rapport op rondom de vraag hoe de voertechnische transitie richting een circulaire varkenshouderij zou kunnen worden vormgegeven. Al snel was de conclusie dat voer slechts een onderdeel is van een circulaire, duurzame sector. Daarop zijn 7 duurzaamheidsthema’s benoemd die een rol spelen in de transitie. Naast voer gaat het dan om mest, energie, dierenwelzijn, omgeving, verdienmodel en keten. Al snel bleek er enorm veel positieve energie aanwezig te zijn om de sector verder te helpen. Daar maken we gebruik van om varkenshouders mee te nemen zodat zaken van onderuit worden opgepakt, een soort van vliegwiel ontstaat, een “kraamkamer” en we als regio een voortrekkersrol kunnen vervullen richting een circulaire, duurzame varkenshouderij. En daar kunnen ook andere regio’s van leren.
Pick and choose
De genoemde thema’s zijn vertaald in een transitiehandleiding; een soort gids die varkenshouders kunnen gebruiken om stappen te zetten richting een duurzamere bedrijfsvoering. De ambities zoals die zijn geformuleerd in het document liegen er niet om. Zo dient bijvoorbeeld geen fossiele energie te worden ingezet op het varkensbedrijf en moet zelf energie worden opgewekt, dient sprake te zijn van een lage ammoniak- en methaanuitstoot door het nemen van brongerichte maatregelen, moeten varkens worden gevoerd met reststromen en is sprake van een kleine en gesloten mineralenkringloop.
Het is de bedoeling dat de ondernemers deze zaken zoveel als mogelijk gaan implementeren in hun bedrijf. Het zijn geen ‘verplichte’ doelen maar voorbeelden om je bedrijf duurzamer en meer circulair te maken en een stapje verder te gaan dan de wetgeving. Met deze handleiding willen we varkenshouders prikkelen en uitdagen om aan de slag te gaan. Iedere ondernemer kan die zaken eruit pikken die bij hem passen; een soort pick and choose. Het allerbelangrijkste is dat varkenshouders nadenken over deze thema’s, hier een visie op hebben richting de toekomst. En als ze dan besluiten om op de huidige manier verder te gaan, omdat ze ervan overtuigd zijn zo voldoende toekomstperspectief te hebben, is dat ook prima.
Koplopersgroep
Nu de thema’s zijn geformuleerd en de transitiehandleiding er ligt, worden ook actief varkenshouders betrokken in het traject. Sinds begin dit jaar worden een-op-een-gesprekken met ondernemers gevoerd en is 27 juni een startbijeenkomst in Nederweert-Eind. Doel is om een koplopersgroep op te starten, waarin we de diverse thema’s gaan behandelen. Met welke zaken willen de ondernemers aan de slag, en wat hebben ze daarbij nodig? We hebben inmiddels een breed netwerk opgebouwd en gemeenten, provincie en het Rijk zijn bereid om ondernemers te faciliteren. Vanuit het programma – dat wordt gefinancierd door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, ministerie van LNV en de Rabobank is er geld beschikbaar. Niet voor investeringen op bedrijfsniveau, maar wel voor het invliegen van extra kennis, het organiseren, van bedrijfsexcursies, et cetera. Crossroads wil met name inspringen op de wensen van de varkenshouders. Die beweging van onderuit, die maakt dit project uniek net zoals het feit dat dit programma volledig onafhankelijk is.
Bekijk deze website voor meer informatie over Het Circulaire Varken.
